Licznik geigera – miernik promieniowania radioaktywnego

Licznik Geigera – do pomiaru promieniowania

urządzenie umożliwiające pomiar aktualnego promieniowania radioaktywnego powstałego w wyniku rozpadu promieniotwórczego izotopów na bazie cząstek Beta i promieniowanie Gamma.

Urządzenie jest w stanie mierzy aktualny poziom promieniowania (promieniowania tła) oraz na bieżąco określać przyjęta dawkę w czasie trwania pomiaru, czyli funkcja dozymetru.
Wyniki pomiaru wyświetlane są w jednostkach Sv (Sivert), w praktyce miliSivert’y – mSv (0,001 Sv) ,przy niskim poziomie promieniowania są to mikroSivert’y – uSv (0,000001 Sv) Typowym bezpiecznym wskazaniem (w zależności od rejonu) jest promieniowanie na poziomie 0.08 uSv/h do 0.2 uSv/h

Budowa miernika promieniowania radioaktywnego

Głównym elementem detekcyjnym jest lampa detekcyjna STS-5, zapewniająca dobrą czułość oraz niezawodność. Urządzenie bez problemu wychwyci najmniejsze zmiany promieniowania tła, pokazując wyniki na wykresie. Użytkownik będzie poinformowany o ewentualnym zagrożeniu promieniotwórczym w strefie lub obszarze, który należy opuścić aby uniknąć potencjalnych skutków powikłań zdrowotnych np. rak, czy w ekstremalnych przypadkach choroby popromiennej.

Pomiar radioaktywności

W ostatnich latach media informowały o całej serii różnych zdarzeń, skutkujących wyciekiem lub wydostaniem się do środowiska materiałów radioaktywnych, największe znane to awaria (wybuch) elektrowni w Czarnobylu na Ukrainie oraz awaria w elektrowni atomowej Fukishima w Japoni. Skażenie gleby i wód może skutkować skażeniem żywności i ich przetworów (rośliny, ryby), więc możliwość monitorowania stanu importowanej żywności może być przydatna. Promieniowanie wykorzystywane jest także w medycynie.
Promieniowanie staje się niebezpieczne tylko wtedy kiedy jego dawka staje się na tyle duża, że powoduje wadliwą pracę i obumieranie żywych komórek. W normalnych warunkach cały czas jestesmy narażeni na promieniowanie z przestrzeni kosmicznej i środowiska, jednak jest ono na tyle małe, że nie powoduje żadnych skutków ubocznych w organizmach żywych.

Licznik Geigera – praca z urządzeniem

Na wyświetlaczu pokazywany jest też czas w jakim urządzenie pracuje (od włączenia) oraz dawka promieniowania przyjęta w tym czasie, jest to zatem funkcja dozymetru. Na dole ekranu jest wykres poziomu promieniowania w czasie ostatnich czterech godzin aktualizowany co minutę. Wykres pozwala na natychmiastową weryfikację wzrokową zmiany poziomu promieniowania

Urządzenie w czasie pomiaru na wyświetlaczu pokazuje pozycję “STATUS”, przyjmuje ona 3 wartości:

• w kolorze zielonym “NORMAL” promieniowanie normalne/bezpieczne
• w kolorze pomarańczowym “WARNING” ostrzeżenie
• oraz w kolorze czerwonym “DANGER” niebezpieczeństwo

Próg poziomu promieniowania “WARNING” (ostrzeżenie) zaczyna się od 6uSv/h, a więc jeżeli w strefie promieniowania będziemy przebywali cały rok (czyli 365 dni), to otrzymamy dawkę 50mSv co wg. tabeli powyżej jest maksymalną dopuszczalną roczną dawką dla pracowników elektrowni atomowych w USA. Zatem jeśli w strefie “WARNING” znajdziemy się na chwile lub parę godzin, nie oznacza to, że przyjęliśmy dawkę niebezpieczną – taką przyjmiemy dopiero przebywając w strefie “WARNING” przez rok (365 dni). Natomiast urządzenie informuje nas abyśmy potencjalnie niebezpieczną strefę/obszar mogli zawczasu opuścić bez szkody dla zdrowia.

Próg poziomu promieniowania “DANGER” (niebezpieczeństwo) zaczyna się od 45uSv/h, a więc jeżeli w strefie promieniowania będziemy przebywali cały rok (czyli 365 dni), to otrzymamy dawkę 400mSv a więc tak jakbyśmy przebywali na orbicie przez rok lub poziom choroby popromiennej (dawka przyjęta w krótkim czasie). Zatem jeśli w strefie “DANGER” znajdziemy się na chwile lub parę godzin, nie oznacza to, że przyjęliśmy dawkę niebezpieczną – taką przyjmiemy dopiero przebywając w strefie “DANGER” przez rok (365 dni). Natomiast urządzenie informuje nas abyśmy potencjalnie niebezpieczną strefę/obszar mogli zawczasu pośpiesznie opuścić bez szkody dla zdrowia.

Tabelka pokazująca dawki promieniowania i potencjalne skutki zdrowotne:

Aby prawidłowo interpretować wyniki pomiarów, należy zapoznać się z danymi na temat promieniowania występującego w naturalnym środowisku oraz zdawać sobie sprawę przy jakich wartościach staje się ono niebezpieczne.